Deel I

Kernbegrippen integriteit van politiek ambtsdragers

Leden van het dagelijks en algemeen bestuur van een gemeente, stellen bij hun handelen de kwaliteit van het openbaar bestuur centraal. Integriteit van het openbaar bestuur is daarvoor een belangrijke voorwaarde. De belangen van de gemeente, en in het verlengde daarvan die van de burgers, zijn het primaire richtsnoer. Integriteit van politiek ambtsdragers houdt in dat de verantwoordelijkheid die met de functie samenhangt wordt aanvaard en dat er de bereidheid is om daarover verantwoording af te leggen. Verantwoording wordt intern afgelegd aan collega-bestuurders dan wel aan de gemeenteraad, en of aan het bestuur van VHL Lokaal, maar ook extern aan organisaties en burgers voor wie bestuurders en volksvertegenwoordigers hun functie vervullen. Een aantal kernbegrippen is daarbij leidend en plaatst integriteit van politiek ambtsdragers in een breder perspectief:

Dienstbaarheid

Het handelen van een politiek ambtsdrager is altijd en volledig gericht op het belang van de gemeente, en op de organisaties en burgers die daar onderdeel van uit maken.

Functionaliteit

Het handelen van een politiek ambtsdrager heeft een herkenbaar verband met de functie die hij/zij vervult in het bestuur.

Onafhankelijkheid

Het handelen van een politiek ambtsdrager wordt gekenmerkt door onpartijdigheid, dat wil zeggen dat geen vermenging optreedt met oneigenlijke belangen en dat ook iedere schijn van een dergelijke vermenging wordt vermeden.

Openheid

Het handelen van een politiek ambtsdrager is transparant, opdat optimale verantwoording mogelijk is en de controlerende organen volledig inzicht hebben in het handelen van de politiek ambtsdrager en zijn/haar beweegredenen daarbij.

Betrouwbaarheid

Op een politiek ambtsdrager moet men kunnen rekenen. Die houdt zich aan zijn/haar afspraken. Kennis en informatie waarover hij/zij uit hoofde van zijn/haar functie beschikt, wendt hij/zij aan voor het doel waarvoor die zijn gegeven.

Zorgvuldigheid

Het handelen van een politiek ambtsdrager is zodanig dat alle organisaties en burgers op gelijke wijze en met respect worden bejegend en dat belangen van partijen op correcte wijze worden afgewogen. Deze kernbegrippen zijn de toetssteen voor de nu volgende gedragsafspraken.

Deel II

1. Algemene bepalingen

1.1 Deze gedragscode geldt voor alle bestuursleden, raadsleden en steunfractieleden van VHL Lokaal tenzij uit de tekst van een gedragsregel anders blijkt.
1.2 In gevallen waarin de code niet voorziet of waarbij de toepassing niet eenduidig is vindt bespreking plaats in het dagelijks bestuur of algemeen bestuur.
1.3 De code is openbaar en voor iedereen makkelijk toegankelijk.
1.4 Kandidaat-leden ontvangen bij hun aantreden een exemplaar van deze code.
1.5 Een lid van VHL Lokaal is aanspreekbaar op de naleving van deze code.

2. Belangenverstrengeling

2.1 Een politiek ambtsdrager doet opgave van zijn financiële belangen.
2.2 Bij privaat-publieke samenwerkingsrelaties voorkomt de politiek ambtsdrager (de schijn van) bevoordeling in strijd met eerlijke concurrentieverhoudingen.
2.3 Een oud-politiek ambtsdrager wordt het eerste jaar na de beëindiging van zijn ambtstermijn uitgesloten van het tegen beloning verrichten van werkzaamheden voor de gemeente, de provincie of het waterschap waaraan hij verbonden was.
2.4 Indien de onafhankelijke oordeelsvorming van een politiek ambtsdrager over een onderwerp in het geding kan zijn, geeft hij bij de besluitvorming daarover aan in hoeverre het onderwerp hem persoonlijk aangaat.
2.5 Een politiek ambtsdrager die familie- of vriendschapsbetrekkingen of anderszins persoonlijke betrekkingen heeft met een aanbieder van diensten of zaken aan de gemeente, onthoudt zich van deelname aan de besluitvorming over de betreffende opdracht.
2.6 Een politiek ambtsdrager neemt van een aanbieder van diensten aan de gemeente, geen geschenken, faciliteiten of diensten aan die zijn onafhankelijke positie ten opzichte van de aanbieder kunnen beïnvloeden.
2.7 Een politiek ambtsdrager vervult geen nevenfuncties die een structureel risico vormen voor een integere invulling van de politieke functie.
2.8 Een politiek ambtsdrager geeft ten behoeve van de openbaarmaking van zijn nevenfuncties aan voor welke organisaties de functies worden verricht, wat het tijdsbeslag is en of de functies bezoldigd zijn.
Informatie
2.9 Een politiek ambtsdrager gaat zorgvuldig en correct om met informatie waarover hij/zij uit hoofde van zijn/haar ambt beschikt. Hij/zij zorgt ervoor dat stukken met vertrouwelijke gegevens veilig worden opgeborgen en dat computerbestanden beveiligd zijn.
2.10 Een politiek ambtsdrager houdt geen informatie achter.
2.11 Een politiek ambtsdrager verstrekt geen informatie die vertrouwelijk of geheim is.
2.12 Een politiek ambtsdrager maakt niet ten eigen bate of ten bate van zijn persoonlijke betrekkingen gebruik van in de uitoefening van het ambt verkregen informatie.
2.13 Een politiek ambtsdrager gaat verantwoord om met de e-mail- en internetfaciliteiten alsmede met de sociale media in welke vorm dan ook.
2.14 VHL Lokaal -politici informeren geregeld de burgers, in het bijzonder de eigen leden en het bestuur van VHL Lokaal, over de politieke ontwikkelingen, het gevoerde beleid en de ingenomen standpunten.

3. Geschenken, diensten en uitnodigingen

3.1 Een politiek ambtsdrager accepteert geen geschenken, faciliteiten of diensten indien zijn onafhankelijke positie hierdoor kan worden beïnvloed. In onderhandelingssituaties weigert hij door betrokken relaties aangeboden geschenken of andere voordelen.
3.2 Geschenken en giften die een politiek ambtsdrager uit hoofde van zijn functie ontvangt, worden in het bestuursorgaan waar de ambtsdrager deel van uit maakt gemeld aan de voorzitter van het betreffende orgaan gemeld.
3.3 Geschenken en giften die een politiek ambtsdrager uit hoofde van zijn functie ontvangt en die een geschatte waarde van meer dan € 50 vertegenwoordigen worden in eigendom van de gemeente overgedragen. Er wordt een gemeentelijke bestemming voor gezocht. Geschenken en giften die een waarde van € 50 of minder vertegenwoordigen worden wel gemeld maar kunnen worden behouden.
3.4 Geschenken en giften worden niet op het huisadres ontvangen. Indien dit toch is gebeurd, meldt een politiek ambtsdrager dit in het bestuursorgaan waarvan hij deel uit maakt, waarna een besluit over de bestemming van het geschenk wordt genomen.
3.5 Aanbiedingen voor privéwerkzaamheden of kortingen op privégoederen worden niet geaccepteerd.
3.6 Een politiek ambtsdrager bespreekt in het bestuursorgaan waar hij deel van uit maakt uitnodigingen voor excursies en evenementen op kosten van derden.

4. Voorzieningen, bestuurlijke uitgaven, onkostenvergoedingen

4.1 Uitgaven worden uitsluitend gedeclareerd als de hoogte en de functionaliteit ervan kunnen worden aangetoond. Een politiek ambtsdrager is terughoudend bij het in rekening brengen van uitgaven die zich op het grensvlak van privé en publiek bevinden.
4.2 Een politiek ambtsdrager declareert geen kosten die reeds op andere wijze worden vergoed.
4.3 In geval van twijfel over een declaratie of over het correct gebruik van een creditcard door een bestuurder, wordt dit voorgelegd aan de voorzitter van het betreffende bestuursorgaan, zonodig ter besluitvorming en of advisering aan het dagelijks bestuur van VHL Lokaal.
4.4 Een politiek ambtsdrager die het voornemen heeft uit hoofde van zijn functie een buitenlandse reis (daaronder valt ook een reis naar de landen van het Koninkrijk in de Caraïben en de BES-eilanden) te maken of is uitgenodigd voor een buitenlandse reis of werkbezoek op kosten van derden, heeft vooraf toestemming nodig van het bestuursorgaan waar hij deel van uitmaakt. Het gemeentelijk belang, van de reis is doorslaggevend voor de besluitvorming. Indien het toestemming aan een bestuurder betreft wordt het algemeen bestuur van de besluitvorming in het dagelijks bestuur op de hoogte gesteld.
4.5 Een politiek ambtsdrager meldt het voornemen tot een buitenlandse reis of een uitnodiging daartoe in het bestuursorgaan waar hij deel van uitmaakt en verschaft daarbij informatie over het doel van de reis, de bijbehorende beleidsoverwegingen, de samenstelling van het gezelschap, de geraamde kosten en de wijze waarop van de reis verslag wordt gedaan.
4.6 Het ten laste van de gemeente, de provincie of het waterschap meereizen van de partner van een politiek ambtsdrager naar en in het buitenland is uitsluitend toegestaan als dit gebeurt op uitnodiging van de ontvangende partij en het belang van de gemeente. Het meereizen van de partner wordt bij de besluitvorming betrokken.
4.7 Het anderszins meereizen naar en in het buitenland van derden op kosten van de gemeente, is niet toegestaan. Het meereizen van derden op eigen kosten is weliswaar niet verboden maar wordt in het algemeen ontraden. In ieder geval wordt dit bij de besluitvorming betrokken.
4.8 Het verlengen van een buitenlandse dienstreis voor privédoeleinden is slechts beperkt toegestaan en moet betrokken worden bij de besluitvorming. De extra reis- en verblijfkosten en de fiscale gevolgen komen volledig voor rekening van de politiek ambtsdrager.
4.9 Gebruik van gemeentelijke eigendommen of voorzieningen voor privédoeleinden is niet toegestaan tenzij het de bruikleen betreft van een fax, mobiele telefoon en computer die mede voor privédoeleinden kunnen worden gebruikt.

5. Meningsuiting

5.1 VHL Lokaal-politici onthouden zich van beledigingen, laster en leugens.
5.2 VHL Lokaal-politici tasten de persoonlijke integriteit van leden van het college, de raad en de ambtelijke organisatie niet onbewezen aan.
5.3 VHL Lokaal-politici dragen er zorg voor, dat de toonzetting van de beweringen niet geschiedt in persoonlijk grievende bewoordingen.
5.4 Naderhand onjuist gebleken beweringen worden door de betrokken VHL Lokaal-politicus publiekelijk gerectificeerd.
5.5 VHL Lokaal-politici publiceren geen namen of persoonlijke gegevens van individuele ambtenaren – direct of indirect – op hun websites, weblogs en of andere partijorganen.

6. Schending gedragscode

6.1 Wanneer er een vermoeden bestaat dat een VHL Lokaal-politicus handelt in strijd met wat in de Gedragscode is bepaald, spreekt het bestuur hem/haar daarop aan en roept het hem daarover ter verantwoording.
6.2 Wanneer dit niet het gewenste resultaat oplevert, dan wel tot problemen leidt, besluit het bestuur tot het nemen van maatregelen met inachtneming van het gestelde in artikel 6.3 van de gedragscode.
6.3 Een dergelijk besluit wordt slechts genomen nadat het bestuur een advies heeft gevraagd aan een door de ledenvergadering te benoemen vertrouwenspersoon.

Bronvermelding:

Handreiking integriteit van politiek ambtsdragers bij gemeenten, provincies en waterschappen.

Een gezamenlijke publicatie van De Vereniging van Nederlandse Gemeenten Het Interprovinciaal Overleg De Unie van Waterschappen Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties